نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه شهید چمران اهواز

2 عضو هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز

3 مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان

چکیده

هزینۀ کارگری و مصرف بالای آب در کشت نشایی برنج در ایران ، باعث گرایش روزافزون کشاورزان به کشت مستقیم بذر برنج به روش خشکه‌کاری شده است. مصرف زیاد بذر و نبود ماشین کارندۀ مخصوص از مشکلات خشکه‌کاری برنج است. هم‌اکنون برای خشکه‌کاری برنج از خطی‌کاری‌های مرسوم با مصرف بیش از 90 کیلوگرم در هکتار شلتوک استفاده می‌شود، در‌حالی‌که در خشکه‌کاری، کشت تک‌بذر با الگوی20×20 سانتی‌متر می‌تواند مصرف بذر را به 5 کیلوگرم در هکتار کاهش دهد. این پژوهش، به منظور ساخت و ارزیابی آزمایشگاهی صفحۀ بذر برای کشت مستقیم برنج به روش خشکه‌کاری با ردیف‌کار پنوماتیک اجرا شد. عوامل طراحی عبارت‌اند از شش نوع صفحۀ بذر و سه قطر سلول بذر. صفحات بذر شامل، صفحۀ مرسوم بدون شیار، سه نوع صفحه با شیار ذوزنقه‌ای با زاویۀ دیوارۀ 30، 45 و 60 درجه و دو نوع صفحه با شیار نیم‌دایره با دهانۀ 2 و 3 میلی‌متر و سه قطر سلول بذر 1/2، 1/3 و 1/5 میلی‌متر که در سه سطح مکش 40، 50 و 60 میلی‌بار به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار از نظر شاخص‌های نکاشت، بیش‌کاشت (چند بذری)، دقت تغذیه و تعداد بذر در سلول ارزیابی شدند. نتایج بررسی‌ها نشان می‌دهد که با افزایش نیروی مکش و قطر سلول بذر، شاخص نکاشت کاهش و شاخص بیش‌کاشت و تعداد بذر در هر سلول افزایش می‌یابد. صفحات جدید شیاردار نسبت به صفحة بذر مرسوم بدون شیار دارای دقت تغذیه بالاتر و شاخص‌ نکاشت کمتری است. شیاردار کردن صفحه باعث پوشش بیشتر دهانۀ سلول و موجب کاهش درصد نکاشت و بیش‌کاشت بذر در کپه شد. بازتر شدن دهانۀ شیارهای ذوزنقه‌ای و نیم‌دایره باعث کاهش شاخص نکاشت و با شدت بیشتری باعث افزایش شاخص بیش‌کاشت و تعداد بذر در سلول شده است. به طور کلی، نتایج ارزیابی آزمایشگاهی نشان می‌دهد که برای کشت مستقیم بذر خشک برنج (خشکه‌کاری) با ردیف‌کار پنوماتیک، صفحات شیاردار ذوزنقه‌ای با زاویۀ دیوارۀ 45 و60 درجه با قطر سلول 1/2 و فشار مکش50 میلی‌بار از دیگر تیمارها برترند.

کلیدواژه‌ها

Abdolahzare, Zahra. 2014. Study and providing a proper model of the most important operation parameters affecting the performance of row crop pneumatic metering device in laboratory and field condition. MSc. Thesis in agricultural mechanization. Faculty of agricultural machinery and mechanization engineering. Ramin Agriculture and Natural Resources University of Khuzestan. Iran. 57-61. (in Persian).
 
FAOSTAT. 2014. Statistical data. http://faostat3.fao.org/download/Q/*/E. (Accessed 4/11/2014).
 
Gilani, A., Hashemi Dezfooli, A. And Siadat, S. 2000. Effects of transplant age and density on yield, yield components, biomass and harvest index of three rice cultivars in Khuzestan condition. Abstract of Congress. 13th Iranian Crop and Plant Breeding Sciences Congress. September 3-6. University of Mazandaran. Babolsar. Iran. Page 363. (in Persian).
 
Gilani, A.A. and Karimi, J. 2008. Rice Dry-bed seeding. Extension publication No. 198. Jahad Agricultural Organization of Khuzestan. 29p. (in Persian).
 
Ministry of Agriculture Jihad. 2009. Agricultural statistics. Volume I: 2006-2007 crop year. Bureau of Statistics and Information Technology of the Ministry of Agriculture Jihad. 117p. (in Persian).
 
Ivani, A., Safari, M and Hedayatipoor, A. 2014. Comparison of direct sowing germinated rice (mechanical and manual) with planting seedlings. J. Agric. Mach. 1(4): 108-115. (in Persian).
 
Karayel, D., Barut, Z. B. and Ozmerzi, A. 2004. Mathematical Modelling of Vacuum Pressure on a Precision Seeder. Biosystems Engineering. 87(4): 437-444.
 
Mahajan, G., Chauhan, B. S. and Gill, M. S. 2013. Dry-seeded rice culture in Punjab State of India: Lessons learned from farmers. Field Crops Research. 144, 89-99.
 
Rice Research Institute of Iran (RRII). 2014. Rice production strategy. Volume I: review and introduction of the status quo. 24 p. PDF file. Address: http://berenj.areo.ir/HomePage.aspx?TabID=14182&Site=berenj.areo&Lang=fa-IR
(Accessed 26/10/2014). (in Persian).
 
Singh, R. C., Singh, G. and Saraswat, D. C. 2005. Optimization of design and operational parameters of a pneumatic seed metering device for planting cottonseeds. Biosystems Engineering. 92(4): 429-438.
 
Statistical center of Iran, 2013. Agricultural product sales prices and cost of services in rural areas. 108p. (in Persian).
 
Xiaoyan, D., Xu, L., Caixia, S., Haidong, H. and Qingxi, L. 2010. Mathematical model and optimization of structure and operating parameters of pneumatic precision metering device for rapeseed. J. Food, Agric. Environ. 8 (3&4): 318-322.
 
Yazgi and Degirmencioglu, A. 2007. Optimisation of the seed spacing uniformity performance of a vacuum-type precision seeder using response surface methodology. Biosystem Engineering. 97, 347-356.
 
Zaki Dizaji, H. 2003. Pneumatic design of a double-perpose planter for planting of small seeds and development and testing of its knockout pawl. MSc. Thesis in agricultural machinery engineering. Faculty of agriculture. Tarbiat Modared University. Tehran. Iran. 138p. (in Persian).